ภารกิจ OASIS (1) ร้านกาแฟที่ทุกคนมีความสุข

ภารกิจ OASIS (1) ร้านกาแฟที่ทุกคนมีความสุข 


เช้าวันหนึ่งบนเวทีเสวนาที่มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ...เรากำลังพูดกันถึงประเด็นของการทำร้านกาแฟอย่างไรให้ประสบความสำเร็จ 

“สิ่งสำคัญในการทำร้านกาแฟก็คือ การสร้างอัตลักษณ์ คุณต้องทำให้ร้านมีความโดดเด่นน่าสนใจ” 
พี่ผู้ร่วมเสวนาท่านหนึ่งกล่าว ผมพยักหน้าตามโดยเห็นด้วยว่าอัตลักษณ์เป็นส่วนหนึ่งในการ ‘เป็นที่จดจำได้’ ของลูกค้า แต่ส่วนที่ยังต้องคิดต่อจากนั้นให้ลึกเข้าไปอีกก็คือ อัตลักษณ์นั้นมันสร้างกันอย่างไร?

สำหรับผม ร้านกาแฟก็คือผลงานศิลปะชิ้นหนึ่งที่เราเป็นผู้สร้างขึ้น มันทำหน้าที่ถ่ายทอดมุมมอง ความคิดความรู้สึกของเรา รวมไปจนถึงข้อความบางอย่างที่อยากส่งต่อให้ผู้คน…จนในที่สุดจึงเกิดเป็นความรู้สึกบางประการขึ้นในใจของผู้ที่ได้สัมผัสร้านของเราจะดีที่สุดถ้าหากมันเกิดเป็น “ความสุข” 

จะว่าไปแล้วการจดจำได้ไม่สำคัญเท่ากับการได้ไปให้สุดถึงการทำหน้าที่และโดยความเชื่อส่วนตัว อัตลักษณ์ก็คือบุคลิกอันเป็นที่จดจำได้ ซึ่งบุคลิกนั้นเป็นสิ่งที่เกิดโดยธรรมชาติของแต่ละคนอยู่แล้ว มันเป็นธรรมชาติเกินกว่าจะสร้างขึ้นหรือกำหนดออกมาจากเพียงเสื้อผ้าหน้าผม หรือสิ่งรูปธรรมพื้นฐาน หากแต่ยังรวมไปถึงวิธียิ้ม วิธีพูด วิธีที่คุณมองเพื่อน ท่าเดิน ท่านั่ง สำเนียงเสียงหัวเราะ ภาษาวาจาที่ใช้ระหว่างการพูดโต้ตอบกัน ฯลฯ 

ยิ่งไปกว่านั้น…สปิริต หรือจิตวิญญาณอันเป็นแก่นแท้ของตัวตน ยังสามารถเป็นอัตลักษณ์ของมนุษย์ หรือแม้แต่แบรนด์ได้อีกด้วย  

ชายหนุ่มคนหนึ่งออกวิ่งจากใต้สุดมายังเหนือสุดของประเทศเพื่อขอแรงสนับสนุนกิจการโรงพยาบาลที่เขามิได้เป็นผู้มีส่วนได้เสียใด ๆ เลย กระทั่งเกิดเป็นความรู้สึกชนิดหนึ่งขึ้นแก่ผู้คนที่ได้พบเห็นหรือร่วมเส้นเดินทาง 

จนถึงวันนี้ถ้ามีคนถามว่าอัตลักษณ์ของ ตูน บอดี้สแลม เป็นยังไง? หลายคนอาจตอบออกมาเป็นคำนามว่า เสียสละ มุ่งมั่น พยายาม มากกว่าจะกล่าวถึงรูปพรรรณสัณฐานของเขา

ที่สุดของอัตลักษณ์ก็คือแก่นแท้! 

เมื่อร้านกาแฟร้านหนึ่งเดินทางผ่านห้วงเวลามาได้สักระยะ สิ่งที่ผู้คนจะจดจำนึกถึงกลับจะเป็นเรื่องนิสัยใจคอ ความคิดความอ่านของร้าน…หรืออาจจะไปถึงขั้นว่าร้านนั้น มีปณิธานอย่างไร? 

“แล้วเราจะทำยังไงถึงจะสามารถสร้างความแตกต่างขึ้นมา? จะต้องระวังไม่ให้มีการ copy ด้วยหรือเปล่า?” พิธีกรถาม 

“ร้านกาแฟของเราก็เป็นลายมือของเรา ซึ่งลายมือนั้นเป็นอัตลักษณ์เฉพาะของแต่ละคนอยู่แล้ว ผมคิดว่าไม่มีทางที่ใครจะลอกเลียนได้เหมือนใครทุกอย่างหรอก ดังนั้นเราจึงไม่จำเป็นต้องกลัวทั้งการถูกลอกเลียนแบบ หรือการไม่มีอัตลักษณ์ 

สิ่งที่น่าสนใจยิ่งกว่าคือการทำหน้าที่ให้ดีสมกับการเป็นร้านกาแฟร้านหนึ่ง? เมื่อเราสังเกตชุมชนหรือพื้นที่ตลาดให้ถี่ถ้วนพอ เราอาจจะพบปัญหาที่ยังไม่ได้รับการแก้ไขหรือเติมเต็ม 

ถ้าหากลองคิดตั้งคำถามเชิงบวกเช่น
‘จะเป็นยังไงนะถ้า…?’ เราก็จะเห็นโอกาสเติมเต็มตลาดนั้นๆได้ 

ต่อเมื่อหมกมุ่นคิดทบทวนจนเกิดเป็นความต้องการเสนอตัวเพื่อเป็นผู้แก้ปัญหาอย่างแรงกล้าขึ้นมา เมื่อนั้นก็จะเกิดความฝัน (Dream), ภารกิจ (Mission) และความหลงใหลใจรัก (passion) เอง …” ผมตอบ

Passion กับ Dream นั้นเป็นเพื่อนกัน เขามักจะมาด้วยกันบ่อยๆ ถ้าคุณมี Dream คุณก็จะมี Passion โดยมีมืออาชีพที่ชื่อ Mission เป็นผู้คอยควบคุมกำกับทิศการเดินทาง 

เมื่อเวลาผ่านไปสักระยะ Identity ก็จะเกิดและปรากฏเป็นที่รับรู้แก่สังคมเอง 

การพยายามสร้างความโดดเด่นจึงไม่ใช่ความจำเป็นของร้านกาแฟ 

ในทางตรงกันข้าม…ผมทำร้านโก๋กาแฟซึ่งมีสโลแกนที่ว่า “ธรรมดาเป็นพิเศษ!"

------ 

ปกติเวลาสัมภาษณ์ค้นหาพนักงานใหม่ ผมมักจะปิดท้ายด้วยการเปิดโ อกาสให้ผู้เข้าสัมภาษณ์ได้ตั้งคำถามกลับมาบ้าง เพื่อตรวจสอบสิ่งที่เขาหรือ เธอให้ความสนใจหรือความสำคัญเป็นพิเศษ นอกจากนั้นยังเป็นการตรวจวัดเชาวน์ปัญญาบางอย่างได้ด้วย

“อะไรคือภารกิจของร้านกาแฟของพี่คะ?” ผู้เข้าสัมภาษณ์คนหนึ่งถามผม (เป็นคำถามที่น่าประหลาดใจมาก) 

“OASIS ครับ เอ้อ…หนูรู้จักโอเอซิสมั้ย? ” 

“ก้อนสีเขียวๆที่เขาใช้จัดช่อดอกไม้ใช่มั้ยคะ?” เธอตอบ 

“ (หัวเราะ) ว่าแล้วต้องตอบแบบนี้ ที่จริงก่อนจะเป็นก้อนสีเขียวๆนี่ โอเอซิสหมายถึงแหล่งน้ำและความชุ่มชื้นกลางทะเลทราย เวลาคาราวานเดินทางข้ามทะเล ทรายที่แห้งแล้ง ต้องได้พักแวะที่โอเอซิส ไม่อย่างนั้นก็จะไม่สามารถออกเดินต่อไปได้ 

บ้านเมืองเราร้อนแล้งขึ้นทุกวัน ทั้งที่เห็นทางกายภาพจับต้องได้ และในเชิงนามธรรมอย่างเรื่อ งของจิตใจ มิตรภาพ ซึ่งพี่คิดว่าเราสามารถทำร้านกาแฟให้เป็นแอ่งความสุขที่ร่มรื่นร่มเย็นได้คล้ายกับ นิยามของโอเอซิส 

เราขายกาแฟก็จริงแต่ปลายทาง ของกาแฟมันก็คือความสุขนั่นแหละ ถ้าเราทำกาแฟให้ดี ดูแลทุกสิ่งและทุกคนให้ดี ทั้งหมดก็จะมีความสุข” ผมอธิบาย 

“แล้ว ‘ธรรมดาเป็นพิเศษ’ หมายถึงอะไรคะ?” 

“ให้ความหมายกับเรื่องธรรมดาๆ วันธรรมดาในชีวิตให้มากเป็นพิเศษ แล้วเราจะมีความสุขกันมากขึ ้น 

การมีความสุขบางมุมมันก็เป็นทักษะนะ แล้วถ้าหากเราสามารถมีความสุขได้บนความเรียบง่าย ก็อาจนับเป็นความสำเร็จในชีวิตอย่างหนึ่งได้เลย” ผมเล่าไปเรื่อยๆ 

ผมไม่แน่ใจนักว่าภารกิจโอเอซิสจะสามารถรวมถึงการพัฒนาทักษะชนิดนี้ได้ด้วยหรือเปล่า เพียงรู้สึกว่ามันเกี่ยวข้องกันอยู่ 

จะเป็นยังไงนะถ้าเมืองของเรามีร้านกาแฟที่สามารถทำให้ทุกคนมีความสุขได้? 

คงจะดีไม่ใช่น้อยถ้าเมืองของเรามีแอ่งร่มเย็นเกิดขึ้นอีกซักแอ่งนึง คือมีโอเอซิส 

การเป็นโอเอซิสความสุขของทุกคนจึงสามารถเป็นได้ทั้งความฝัน ความทะเยอทะยาน และภารกิจของร้านกาแฟร้านหนึ่ง

…บนอัตลักษณ์ที่ชื่อ ‘ธรรมดา’